دانلود پایان نامه ارشد رشته ادبیات :نمادشناسی حیوانات کلیله و دمنه بر مبنای اساطیر هند و ایران

عنوان کامل پایان نامه کارشناسی ارشد :نمادشناسی حیوانات کلیله و دمنه بر مبنای اساطیر هند و ایران

تکه ای از متن پایان نامه :

در حکایت «مرد در چاه»، مار جلوه­ای منفی دارد و با مرگ و جهان زیرین مرتبط می باشد و در واقع حضور مار در چاه ترس­آور و تداعی­گر مرگ و شاید برای ترسناک­تر جلوه دادن چهره­ی مرگ می باشد. مار به عنوان وسیله­ی عذاب گناهکاران در دوزخ در بسیاری از کتب تفسیر معرفی شده می باشد اما چنین دیدگاهی در مورد مار و مجسم کردن آن در دوزخ برای کیفر گناهکاران، سابقه­ای کهن­تر از قصص قرآن دارد. چنین مارهای شکنجه­گری در «ارداویراف­نامه» نیز توصیف شده می باشد. ­­«در متون فارسی همچون کیمیای سعادت ­ماران دوزخ به ماران گور مبدل شده­اند و از عذاب کافر در گور و نیز از عقارب و حیات گور یاد شده می باشد.»(عبداللهی،1381: 1013) احتمال دارد ویژگی­های زیستی مار، یعنی ارتباط او با خاک، جهان فرودین وتاریکی و همچنین  زهر دردناک و مرگ­آور او، باعث شده که چنین نقشی را ـ عذاب گناهکاران در دوزخ و گور ـ به او نسبت دهند.

در تمثیل کلیله و دمنه، چهار مار نماد طبایع چهارگانه آدمی می باشد و هر گاه که یکی از آن­ها در حرکت آید زهر قاتل و مرگ حاضر باشد و اژدها را به مرجعی که به هیچ تأویل از آن چاره نتواند بود. در داستان­های بیدپای نیز چهار مار نماد چهار طبع می باشد که هر گاه طبعی چیره گردد، در هلاک گشاده گردد. در تمثیل بودا نیز افعی­ها اشاره به تن آدمی با همه­ی امیال آن دارد.

بر این اساس می­توان گفت: مارها را نماد طبع آدمی دانستن، دو وجهی بودن مار را به ذهن تداعی می­کند. زیرا طبایع آدمی هم عامل حیات اوست و هم در صورت اختلال در آن­ها، عامل مرگ اوست.

 

قصه، جنبه­های نمادین آن را توضیح می­دهد و درمورد­ی موش­ها می­نویسد: «…و موشان سپید و سیاه و مداومت ایشان بر بریدن شاخ­ها، به شب و روز که تعاقب ایشان بر فانی­گردانیدن جانوران و تقریب آجال ایشان مقصور می باشد[مانند کردم]…»(منشی،1381: 57)

در «داستان­های بیدپای» که ترجمه­ای از کلیله و دمنه می باشد، نیز موش سپید به عنوان نماد روز و موش سیاه نمادی از شب آمده می باشد.

در «چنین گفت بودا» نیز مشاهده می­گردد که:«… مراد از دو موش، یکی سفید و یکی سیاه، طول زمان و توالی شب و روز و گذر سال­هاست…»(رجب زاده،1374: 105)

  از مهم­ترین دلایلی که در این تمثیل­ها، موش نماد توالی شب و روز و گذر عمر معرفی شده می باشد علاوه بر سرعت و چالاکی موش در جویدن، پیوستگی و مداومت او هنگام جویدن چیزی می باشد. ضمن این­که رنگ موش­ها نیز مورد تأکید قرار می­گیرد. از این نکته نیز نباید غافل ماند که، موش به عنوان نماد

نماد شناسی حیوانات کلیله و دمنه بر مبنای اساطیر هند و ایران