اگه درباره مجموعه تاریخی تخت سلیمان تکاب و یکی از شگفتیای طبیعی ایران، یعنی چمن متحرک چملی اطلاعات چندانی ندارین، پیشنهاد می کنیم گزارش جذاب و مصور امروز سرویس ایرانگردی ما رو ببینین.
با ما در گشتی در تخت سلیمان ایران همراه باشین.
تخت سلیمان یا شهر گنجک (شیز) در ۴۵ کیلومتری شمال شرقی شهرستان تکاب در دره سرسبز در بلندی ۳۰۰۰ متری، پر از جاذبه‌های کم مثل طبیعی- تاریخی واقع شده و قله ۳۲۰۰ متری بلقیس هم در اونجا قرار داره.
تخت سلیمان با مساحت ۱۲ هزار متر مربعی یکی از میراثای جهانی یونسکو هستش.
جایی در آذربایجان غربی، در ۳ کیلومتری غرب تخت سلیمان، کوه مخروطی میان خالی هست که هزاران سال پیش، بر اثر وقوع آتیش فشان بوجود اومده.
محلی‌ها این کوه قشنگتر رو زندان سلیمان یا زندان دیو می شناسن. این افراد فکر میکنن حضرت سلیمان دیوهایی که از فرمانش سرپیچی می کردن در این کوه زندانی می‌کرده.
تخت سلیمانی یکی از ظرفیتای گردشگری تاریخی و باستانی ایران زمین هستش که در فهرست میراث جهانی یونسکو هم ثبت شده.
در واقع تخت سلیمان یکی از ۱۹ اثر جهانی ایران به عنوان میراث جهانی بشری شناخته می شه که در تکاب استان تاریخی و دیدنی زنجان قرار داره.
کتیبه سنگی تخت سلیمان
این مجموعه جهانی با برخورداری از مواهب و مناظر بکر طبیعی چون آب‌های گرم و معدنی، فسیل‌های گیاهی، قرار گرفتن یکی از زیباترین و عمیق ترین دریاچه های محدود جهان در اون و آثار تاریخی و فرهنگی در ۱۴ تیر ۱۳۸۲ در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شد.
قرار گرفتن یکی از سه پرستشگاه مهم ایران باستان یعنی آتشکده آذرگشنسب در این مجموعه مذهبی، شکل‌گیری آتشکده معروف عصر ساسانی و بقیه بناهای مهم مذهبی و درباری در این مجموعه از جمله ایوون خسرو، تالارهای جور واجور و معبد ایزد آب یعنی آناهیتا و رابطه اون با طبیعت سحر‌آمیز منطقه، یکی از با‌شکوه‌ترین و حیرت انگیز‌ترین طراحی معماری و پیوند زندگی بشر با طبیعت و باور اونو به نمایش درآورده س.
تخت سلیمان کجاس؟
شاید شمام نام تخت سلیمان رو شنیده باشین، اما فکر می کردین این اسمی هست که در افسانه ها و اسطوره ها و کتابای تاریخی و رمانا درباره اش حرف زده شده و ما به ازای تاریخی و واقعی نداره! اما باید عرض کنیم که تخت سلیمان یکی از آثار باستانی ایران زمین هست که معروفیت جهانی داره.
تخت سلیمان رو آتیش کده آذرگُشنَسب (بزرگ ترین آتشکده دوره ساسانی) هم می خونن. محوطه ای که تاریخی و بزرگه و در نزدیکی شهرستان تکاب قرار داره.
در این شهرستان، دهاتی هست که در قدیم به اون نصرت آباد می گن و امروز به عنوان روستای تخت سلیمان شناخته می شه.
از تخت سلیمان به عنوان بزرگ ترین و بهترین مرکز آموزشی، اجتماعی و از همه مهم تر میعادگاه مذهبی ایرانیان در قبل از اسلام یاد می برن. حمله هرکلیوس به ایران در سال ۶۴۲ میلادی دلیل شد که این میعادگاه مذهبی و فرهنگی به وسیله سردار روم خراب بشه. می گن که فردی به نام آبا قا خان که داداش زاره هلاکو، خان مغول بود، به دین اسلام تشرف پیدا کرد و روی ویرانهای تخت سلیمان، مسجدی ساخت که اونم درزمان دوران، ویرون شد و کاشیایی با نقوش و خط برجسته اون حالا در موزه رضا عباسی تهران (پایین سید خندان در خیابون شریعتی تهران) نگهداری می شه.
نقش درنا در کاشیای زرین فام تخت سلیمان، یکی از آثار باحال هنری ایران در زمانای خیلی دور بوده.
دوره ایلخانیان و ساسانیان رو باید از دوران شکوفایی هنر کاشی کاری ایران زمین دونست. در این دوره، کاشی زرین فام، در اشکال و اندازه های جور واجور و با طرحا و نقوش جورواجور مورداستفاده قرار می گرفت. این کاشی های مزین به نقوش هندسی، انسانی، گیاهی و حیوانی و نیز نقوش کتیبه ایه که مطالعه هرکدوم از این نقوش راهگشای نفوذ به درون لایه های فکری و فرهنگی حاکم بر دوره ایلخانیانه.
براساس تحقیقات انجام شده و نیز انجام فعالیت های میدانی باستان شناسی، مراکزی چون کاشون، ساوه، سلطان آباد، تخت سلیمان و جرجان به عنوان مراکز ساخت چنین تزییناتی از سوی محققان در نظر گرفته شدن.
در دوره ایلخانیان، سه تکنیک برای تولید کاشی استفاده می شد که عبارت ان از: لعاب یدونه رنگ، رنگ آمیزی مینایی بر روی لعاب و رنگ آمیزی زرین فام بر روی لعاب. سه نوع کاشی دیواری زرین فام از دوره ایلخانی بر جا مونده که شامل کاشی محراب، کاشی حاشیه ای کتیبه دار و کاشی ستاره ای و صلیبی شکله که همراه با تزیینات زرین فام یا لعاب یدونه رنگ هستن.
«اباقاخان» که در مراغه فروانروایی می‌کرد، واسه ساختن کاخ شکار و اقامتگاه تابستونی خود، به تخت سلیمان اومد و ازمصالح باقی‌مونده آتشکده بهره برد و همه‌ی کاخ خود رو با کاشی‌های طلایی و گچبری‌های باشکوه آراسته کرد.
این کاشی هم یکی ازهمان کاشی‌های طلایی یا زرین‌فام کاخ «اباقاخان» است.
کاشی‌های زرین فام در تاریک ترین دوره‌ی تاریخ ایران، یعنی دوره مغول، به وسیله هنرمندان ایرونی به‌کارگرفته شد و از نظر نوع ساخت و کیفیت با کاشی‌های دوره پیش و پس ازخود فرق می‌کرد. هم اینکه، این اولین کاشی ایرونی بود که نام هنرمند و تاریخ ساخت کاشی برروی اون حک می‌شد.
نقش‌های بیشتر این کاشی‌ها تصویرهای شاهنامه فردوسی، سوارکاران و شاهزادگان نشسته برتخته که به‌گونه‌ای برجسته کشیده شده.
کاشی زرین فام تخت سلیمان، یکی از آثاری هست که هموطنان می تونن از اون در این تماشاگه مهم دیدن کنن.
به چه دلیل تخت سلیمان؟
به چه دلیل تخت سلیمان مهمه؟ این پرسشیه که شاید خیلی از ایران دوستان و ایرانگردان مطرح می کنن. باید عرض کنیم که تخت سلیمان مثل تخت جمشید و صدها میراث فرهنگی و تاریخی ایران زمین، از جمله میراث باستانی ایران و جهان هستش که این مجموعه یکی از محوطه‌های تاریخی مهم ایران حساب میشه.
مهم بودن این منطقه از نظر گردشگری، باستانی و تاریخی به این خاطر هست که هم چون تیمره خمین در استان مرکزی یا شهر سوخته در زابل سیستان و بلوچستان، ما تماشاگر نشونه‌ها و بقایای قرار گرفتن و فعالیت آدم از هزاره اول قبل از میلاد تا چند صد سال گذشته هستیم.
یعنی در واقع در تخت سلیمان، میشه میراث گذشته آدم و تمدن ایران رو جست و جو کرد.
جایی که مردم اون روزگار، با کم ترین امکانات، مصنوعاتی رو ساختن که امروزه تعجب کارشناسان و فعالان میدون باستان شناسی و میراث فرهنگی و صنایع دستی رو به همراه داشته.
در تخت سلیمان با کاخای زیادی برخورد میکنیم.
کاخ‌های مجموعه تخت سلیمان در اصل به دوره ساسانی تعلق دارن. در قرن ششم و هفتم هجری حکام مغول بخشهای فروریخته رو بوسیله لاشه سنگ و ملات گچ بازسازی و واسه آرایش نمای ورودی و داخلی اون از عناصر تزئینی مانند طاق‌نماهای تزئینی، رسمی بندی، مقرنس‌های گچی، شکلای جور واجور کاشی‌های زرین فام، چلیپا، کوکبی و نقاشی‌های روی گچ استفاده کردن.
نمونه‌ایی از این تزئینات در جستجو‌های باستان شناسی در این مجموعه بدست اومده و الان در موزه ملی نگهداری میشه. رونق صنعت ساخت ظروف مینایی و لاجوردی در تخت سلیمان، به اوایل دوران تسلط مغول‌ها بر ایران برمیگرده. با حمله مغول که ساختن ظروف مینایی متوقف شد، تولید ظروف لاجوردی رونق یافت، چون تزئینات ظروف و نقوش لاجوردی از نوع مینایی ساده‌تر و رنگ‌های مورد استفاده در نقوش محدود‌تر بوده.
خبرگزاری میراث فرهنگی درسال ۱۳۸۳ اعلام کرد که کاشی نقش برجسته تخت سلیمان با قیمت ۳۹۰۰ دلار در حراجی در لندن به فروش رسید و تاسف علاقمندان به میراث فرهنگی ایران رو به همراه داشت.
در این کاشی که فوت وفن‌های میناکاری و لعاب لاجورد در ساخت اون به کار رفته، بهرام گور بر پشت اسب در صحنه‌ای از شاهنامه تصویر شده، خدمتکاری در سمت چپ بهرام گور و سگی بین بهرام گور و خدمتکار در این نقش برجسته به چشم می‌خورند. پس‌زمینه این تصویر هم با نقش‌برجسته‌هایی به سبک نخلی که در خیلی از نقش برجسته‌های باستانی ایران به چشم می‌خورد، تزئین شده.
ابراهیم حیدری، مدیر پروژه تخت سلیمان، درباره این کاشی گفته: «کاشی‌های زرین‌فام و لعاب‌دار تخت سلیمان بی‌مثل و در دنیا شناخته شده هستن. با در نظر گرفتن این که ما تعداد کمی از این کاشی‌ها در کشور داریم، برگردوندن اینجور نمونه‌هایی به کشور خیلی با اهمیته.»
چمن متحرک چملی
در دور و بر تخت سلیمان و در واقع در نزدیکی روستای بدرلو تکاب، جایی هست که به نام چملی می شناسنش. جایی که چمن متحرک سبز رنگ داره!
این چمن در ۱۵ کیلومتری شهر تاریخی تکاب در استان آذربایجان غربی ایرانه. در سر راه تکاب به یولقون‌آغاج که در آخر به تخت سلیمان می‌رسد واقع شده.
چمن متحرک که در زبون محلی به “چملی” یا “چملی‌گل” معروفه یکی از آثار طبیعی حیرت‌انگیز تکاب به حساب می رود. که شامل یه منطقه باتلاقی بوده و در وسط و دور و بر اون چمن زارها و نیزارهای بلندی رشد کرده‌است که ارتفاعشان به دو متر هم می‌رسد.
این چمن به شکل جزیره‌ای متحرک با مساحت هشتاد متر مربع روی دریاچه‌ای کوچیک خودنمایی می‌کنه که با وزش باد و جریان هوا و یا تکون خاصی به جهات جور واجور تغییر مسیرداده و حرکت می‌کنه و همین امرموجب منحصر به‌فرد شدن این جاذبه طبیعی شده‌است. چمن به صورت آویزون و شناور در وسط این برکه قرار گرفته و دارای پوشش گیاهی به طور کامل مطلوب و مناسبه و حتی در فصل زمستون و سرمای هوا هم چمن اون سبزی خود رو از دست نمی دهد.
کل مساحت این برکه عجیب به وسعت یه هکتار در میان دره‌ای عمیق قرار گرفته که نیزارها، چمن سر سبزدرختان بلند و گله های قشنگتر دور و بر اون جلوه‌ای خاص و طبیعی و قشنگتر به اون بخشیده است.
چمن به شکل آویزون و شناور در وسط این برکه قرار گرفته و دارای پوشش گیاهی به طور کامل مطلوب و مناسبه و حتی در فصل زمستون و سرمای هوا هم چمن اون سبزی خود رو از دست نمی دهد قطعه چمن متحرک به شکل یه نیم قوس کمانی که از دور و بر برکه جداست هنگام حرکت جاذبهٔ فوق العاده ای رو ایجاد می کنه و از این دید یکی از مناطق مهم طبیعی و گردشگری آذربایجان غربی حساب میشه. عمق این برکه زیاد بوده و ماهی و مرغابی‌های وحشی در دور و بر این چمنزار جلوه و زیبایی خاصی رو بوجود می‌آورد.
از دلیل حرکت و شناور بودن این چمن عجیب اطلاعی دقیق در دست نیس اما بعضی کارشناسان دلیل اونو منطبق و متناسب با حرکت وضعی زمین و عده‌ای دیگه به وجود اومده به وسیله عوامل طبیعی و وزش باد می دونن. برخیا این چمن متحرک رو یکی از رازهای بکر طبیعت ایران می دونن. رازی که می تونه طبیعت گردانان خوش ذوق رو به این منطقه بکشونه.
اگه می خواین به چمن متحرک تکاب برید، واسه رفتن به این چمن دو راه هست، راه اول از جاده تکاب به بدرلوه که بعد از روستای یلقون آغاج و راه دوم از سمت تخت سلیمان، از جاده همپا به بدرلوه و از نرسیده به روستای قوشه بلاغ، به راه میانبر قوشه بلاغ به بدرلو وارد شده و بعد از طی چند کیلومتر به روستای ویر می رسه و چمن در این داهات قرار داره.
