تا حالا براتون پیش اومده که کسی خیلی نزدیک به شما بایستد و ناراحت شید؟ یا یه نفر زیادتر از اندازه به صورت شما نزدیک شه و حس ناامنی پیدا کنین؟
اگه این موارد براتون آشناست، باید بدونین که اون شخص یا آدما به «فضای شخصی» شما تجاوز کرده‌ان. حالا این سوال پیش میاد که فضای شخصی چیه؟
فضای شخصی، فاصله فیزیکی بین دو آدم در محیط اجتماعی، خانوادگی یا کاریه. ممکنه شما در رابطه‌های اجتماعی، این فضا رو به‌عنوان یه حباب یا حفاظی نامحسوس در دور و بر بدن خود فرض کنین. مطمئنا این فاصله با در نظر گرفتن نسبتی که با افراد جور واجور دارین و اینکه چقدر اونو می‌شناسید، متفاوت میشه.
موضوعی که در این مورد خیلی مهمه، حفظ حریم خصوصی اشخاصه. واسه داشتن یه رفتار اجتماعی سالم و ایجاد تصویر خوب و مثبت از خود، نباید از حدود خود تجاوز کرده و دلیل ناراحتی دور و بریا بشوید.
فاکتورهای اصلی فضای شخصی
فاصله مناسب بین شما و کسی که آشنایی کامل با اون دارین، حتما بسیار کوتاه‌تر از فاصله با کسیه که خیلی کم اونو می‌شناسید. این فاصله در مورد ناشناس‌ها بسیار بیشتر میشه.
به‌صورت کلی، اشخاصی که در شهرهای شلوغ و پرازدحام زندگی می‌کنن، بیشتر فضای شخصی کوچیک‌تری نسبت به کسایی دارن که در محیط‌های وسیع و بزرگ ساکن هستن.
از دیگر فاکتورهای تعیین‌کننده فضای شخصی راحت افراد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مرد با مرد
- زن با زن
- مرد با زن
- روابط کاری (ترکیبی از زنان و مردان)
- روابط عاشقانه در مقابل وابستگی‌های عاطفی
- فرهنگ و کشور
به‌طور مثال در کشوری مثل آمریکا، فاصله راحتی افراد شامل موارد زیره:
- حدودا ۰ تا ۵۰ سانتی‌متر واسه زوج‌های صمیمی
-
- حدودا ۳۰ تا ۹۰ سانتی‌متر واسه دوستان بسیار نزدیک و اعضای خونواده
- حدودا ۹۰ تا ۳۰۰ سانتی‌متر واسه آشناها و همکارها
- بیشتر از ۱۲۰ سانتی‌متر واسه ناشناس‌ها
- بیشتر از ۳۶۰ سانتی‌متر واسه صحبت کردن با گروه بزرگی از مردم
قوانین عمومی فضای شخصی
این قوانین به فرهنگ و کشور بستگی داره و پس نمی‌توان قوانین مشخص و ثابتی واسه اون گفت. اما واسه اینکه با این معنی بیشتر آشنا شید در زیر بعضی از آداب رفتارای اجتماعی و حرفه‌ای رو نوشته‌ایم. با رعایت این موارد می‌تونید بدون تجاوز به حریم خصوصی و فضای شخصی افراد با اونا وارد صحبت و صحبت شید.
- هیچوقت کسی که نمی‌شناسید رو لمس نکنین.
-
- هیچوقت به بچه بقیه نزدیک نشید یا اونو جایی نبرین حتی اگه قصد خوبی داشته باشین.
- دست کم ۱۲۰ سانتی‌متر دورتر از کسی وایسید که نمی‌شناسید.
- وقتی کسی تلاش می‌کنه خود رو از شما دور کنه، یا خودشو به عقب می‌کشد، یعنی فاصله شما با اون بسیار کمه و اون شخص اذیت میشه.
- وقتی وارد سالن اجتماعات، سینما یا تئاتری می‌شید که شلوغ نیس، جایی رو واسه نشستن انتخاب کنین که یه صندلی بین شما و فرد دیگه فاصله باشه. البته اگه فضا شلوغ و پرازدحامه، نشستن در کنار ناشناس‌ها به طور کامل منطقی و بی‌اشکال میشه.
- هیچوقت سرتون رو روی کتاب یا موبایل فردی که در کنارتون نشسته خم نکنین، مگه اینکه اون خودش اینجور درخواستی از شما داشته باشه.
- هیچوقت سر وسایل شخصی و خصوصی افراد نرید.
-
- هیچوقت اجازه ندین که حیوان خونگی شما (سگ یا گربه) وارد خونه بقیه بشه.
- هنگام رانندگی، هیچوقت به خودروی جلویی خیلی نزدیک نشید و فاصله ایمنی رو رعایت کنین.
- هیچوقت با کسی که نمی‌شناسید تماس فیزیکی نداشته باشین: مثلا دست‌هاتون رو دور گردن اون نندازین یا به پشتش ضربه نزنین.
- بدون در زدن وارد هیچ اتاقی نشید؛ به‌خاص در محل کار.
- بدون نوبت وارد صف نشید.
فضای شخصی در محل کار
در نظر گرفتن محدودیت‌ها در محل کار یکی از ابتدایی‌ترین اصول رفتار حرفه‌ایه. شما همیشه باید فاصله خود با همکارانتون رو حفظ کنین؛ هر چند این فاصله پس از چندین سال کار کردن در کنار هم ممکنه کمرنگ شه.
اما این رو در نظر داشته باشین که رابطه نزدیک شما با همکاران واسه بقیه تعریف‌شده نیس و ممکنه سوبرداشت‌هایی صورت بگیره.
بخاطر این، خیلی با اهمیته که در محل کار و در ساعات کاری بسیار حرفه‌ای رفتار کنین و صمیمت‌های خود رو به بیرون از شرکت انتقال بدین.
سیاست‌های کاری
- همیشه قوانین و محدودیت‌های محل کار خود رو در مورد رابطه همکاران با هم بخونین و از اون بدونین.
- هیچوقت رابطه خود با همکار، سرپرست یا مدیر رو شخصی فرض نکنین.
- هیچ کاری مبنی بر صمیمی بودن با همکاران انجام ندین. همیشه و در هر حالتی پرستیژ کاری خود رو حفظ کنین.
- بدون اجازه یا بدون هماهنگی وارد اتاق کار بقیه نشید.
- صحبت‌های شخصی و غیرکاری رو واسه ساعت ناهار بذارین و در طول روز واسه همکاران خود مزاحمت ایجاد نکنین.
اگه فردی به فضای شخصی شما تجاوز کرد، چه باید بکنین؟
اگه می‌ببینن شخصی زیادتر از اندازه به شما نزدیک میشه، کارای غیر منطقی انجام می‌دهد یا احساس صمیمت داره و این مسایل دلیل آزار شما میشه، بهتره به روش‌هایی که می‌بگیم با اون برخورد کنین.
در مرحله اول این رو در نظر داشته باشین که اشاره مستقیم کردن به بقیه می‌تونه به شخصیت اون آسیب بزنه. پس، قبل از بیان هر حرفی با خود فکر کنین که ارزش مطرح شدن رو داره یا خیر.
بعد موارد زیر رو در نظر داشته باشین:
- در اولین قدم باید این موضوع رو قبول کنین.
- بعد، از فردی که وارد فضای شخصی شما شده فاصله بگیرین، یا خودتون رو به عقب بکشین تا اون فهمیده باشه که باید عقب‌تر بایستد.
- همزمان با عقب رفتن به شخص مقابل بگید که این نزدیکی شما رو اذیت می‌کنه.
- براش توضیح بدین که به چه دلیل به فاصله بیشتری نیاز دارین. مثلا اگه چپ‌دست هستین و اون در سمت چپ شما وایس تاده، بگید که واسه نوشتن به فضای بیشتری نیاز دارین و ممنون می‌شید که اون کمی عقب‌تر بایستد.
به کودکان حفظ فضای شخصی افراد رو بیاموزید
به عنوان پدر یا مادر، خیلی با اهمیته که از همون اول کودکی به فرزندان خود بیاموزید که واسه فضای شخصی خود احترام و ارزش قایل باشن و اجازه ندن بقیه از اون تجاوز کنن. هم اینکه، خودشون هم نباید وارد فضای شخصی بقیه بشن. این مسایل رو به زبانی آموزش بدین که کودک قدرت درک اونو داشته باشه و برداشت غلطی از موضوع پیدا نکنه.
به‌طور مثال، می‌تونید به کودک بگید که یه حباب نامرئی در دور و بر بدن اون هست که اگه کسی خیلی به اون نزدیک شه، این حباب خواهد ترکید.
