نایاب ترین مجموعه فرهنگ لغات و اصطلاحات کوچه بازاری و عامیانه قسمت 430

برج ریق-برج نامیمون و نامبارک

 

دست دست کردن-تردید داشتن-وقت کشتن-وقت را هدر دادن

برادر دینی-هم کیش-هم مذهب

 

از مخ معاف بودن(دیوانه بودن)
روی آب نشستن-سوار قایق یا کشتی شدن

تخم دو زرده-چیز بسیار عزیز و گرامی

برداشتن کلاه کسی-کسی را گول زدن-فریب دادن

اجابت کردن معده(قضای حاجت)

خاله رورو-زنی که به علت چاقی یا آبستنی به زحمت راه می رود

آب شیراز(شراب)

از بن دندان-از ته دل-با میل و رغبت
درویش کردن چشم ها-نادیده انگاشتن-نگاه نکردن
تند نویس-کسی که سریع می نویسد
تک پران-زن نانجیب

به تنگ آمدن-به ستوه آمدن-خسته شدن

خوش خوشان-اندک اندک-به تدریج-کم کم

خط آوردن-مدرک کتبی ارایه کردن

ز ِق زدن-نق نق کردن بچه که مقدمه ی فریادهای و گریه های بعدی است

خون کردن-قتل کردن-آدم کشتن

پایین نرفتن چیزی از گلو-از غصه غذایی نخوردن-مال حرام نخوردن

حساب سرانگشتی-حساب ساده و روشن
آدم‌قحطی-کمیابی آدم های کارآمد

پس گوش انداختن-مسامحه کردن-به تاخیر انداختن
زندگی-مال-وسایل کار و خانه

 

دشت-فروش اول کاسب-نخستین پول دریافتی کاسب

دست ِ بالا گرفتن-حدکثر را فرض کردن

 

زین و یراق کردن-برای کاری آماده شدن-رفتن به جایی

خفه کردن-آتشی را خاموش کردن-خاموش شدن موتور-با اصرار در کاری کسی را کسل کردن
دمدمی-دو دل-مردد-کسی که هر ساعت خوی و حالت دیگری دارد

دزدکی-پنهانی-یواشکی-مخفیانه

بیلاخ-بالا بردن و نشان دادن انگشت شست به هنگام ناباوری به معنی : آنچه که می گویی خیالی بیش نیست-فقط این انگشت به تو می رسد. مترادف شیشکی

زود رنجی-نازک دلی-حساسیت
الم‌شنگه(هیاهو، آشوب، جنجال، داد و قال)
دو دستی تقدیم کردن-با رضایت خاطر و احترام دادن

از سیر تا پیاز-همه چیز-با همه‌ی جزئیات

پای چیزی را خوردن-تاوان کاری را پس دادن

بده بستان-داد و ستد-معامله

چرت کسی پاره شدن-ناگهان از خواب پریدن

آخر‌دست (سر)(بالاخره، سرانجام)
تب خال زدن-در آمدن تب خال دور دهان

جفت جنین-جفت نوزاد که پرده و غشای دور جنین است

دلخور-رنجیده-ملول-گله مند

زدن برای کسی-پشت سر کسی بدگویی کردن-مورد بدبینی قرار دادن

ریش و گیس بافتن-با هم مشورت کردن-عقل ها را روی هم ریختن
خال خالی-خالدار-دارای خال های بسیار

دزد سر گردنه-کاسب نادرست و گران فروش

آدم عوضی(کسی که ظاهرش با باطنش یکی نیست، بدطینت)

پیشنماز-کسی که پیشاپیش دیگران نماز می خواند و دیگران به او اقتدا می کنند

روگیری-چهره پوشاندن از نامحرم-شرم و حیا
روبند کردن-کسی را به رودربایستی به کاری واداشتن

درگیر شدن-گرفتار شدن-دچار آمدن-برخورد کردن

در آمدن از آب-نتیجه دادن-تربیت شدن-روشن شدن حقیقت

پر کردن کسی-کسی را تحریک کردن

بلبشو-هرج و مرج-شلوغی

پشت به کوه اُحد بودن-پشت گرمی داشتن

 

دق کُش کردن-سبب مردن کسی از غم و اندوه شدن

بله بُری-گفتگو برای تعیین شرایط عقد و میزان حقوق زن و شوهر

رشوه گرفتن-رشوه خواری

 

 

چته ؟-تو را چه می شود ؟

زبان مرغی-زبانی ساختگی مانند زبان زرگری

آخِی-صوتی برای تاثر یا شادی

در بحر چیزی رفتن-در چیزی دقیق شدن-سخت متوجه ی چیزی شدن
 

 

تکان دادن-ناگهان ترساندن-حرکت دادن

دست کسی را توی پوست گردو گذاشتن-کسی را گرفتار مشکل و سختی کردن
حساب حاج هادی زغالی-حساب ساختگی

بد سابقه-بد پیشینه-دارای گذشته ی بد

خود را به کوچه ی علی چپ زدن-خود را بی اطلاع نشان دادن
درشت-حرف زشت-دشنام

خشک شدن قر در کمر-به پایان نرساندن خودنمایی و جلوه گری

خدا کند-ای کاش

بازاریاب-کسی که کارش پیداکردن مشتری برای کالای خاصی است
خون خون کسی را خوردن-بسیار خشمگین شدن و چیزی نگفتن

بی بخار بودن-بی عرضه بودن-ناتوان بودن

بستن دست کسی از پشت-در انجام کاری از کسی پیش بودن

اسباب‌چینی(دسیسه‌چینی، توطئه‌چینی)

راستکی-واقعی

 

چای قندپهلو-نگا. چای دیشلمه

بادپا-تند رو-تیز تک

آمدکار(شگون، فال نیک، خجستگی)

پالان گذاشتن بر کسی-کسی را خر کردن-فریب دادن

توپ و تشر زدن-سخنان درشت به کسی گفتن-بر سر کسی فریاد زدن

خودفروشی کردن-فاخشگی کردن-خیانت کردن

از خجالت کسی در آمدن-محبت کسی را جبران کردن

اوستاکار-استادکار-ماهر و مسلط

پلاسیده-پژمرده-چروکیده

از لجِ-از سر لجاجت-از روی خشم

آمدکار(شگون، فال نیک، خجستگی)

حاضر جواب-کسی که برای هر موردی پاسخ آماده دارد

تیپ یکدیگر زدن-با هم دعوا کردن

چسونه-پست و نالایق-دشنامی برای تحقیر

بلند کردن-دزدیدن-بیدارکردن از خواب-تور کردن

رو به قبله کردن-کسی را که درحال مرگ است رو به قبله خواباندن

بغل پر کن-دختر یا زن چاق

خِر-حنجره-گلو

بو گرفتن-بد بو شدن-بوی چیز دیگری را گرفتن

خرده ریز-اثاثه ی اندک و کم مصرف-آشغال

حلال واری-نگا. خلال وار

بی نور-بی عرضه-بی مصرف-کسی که به دوستان کمکی نکند

آلاپلنگی(مثل پوست پلنگ، گل باقالی)

 
بیرون روش-اسهال-شکم روش

حدس زدن-پنداشتن-گمان کردن
باغ وحش-جایی برای نگهداری انواع حیوانات غیر اهلی

از سر نو(دوباره)
چانه گیر-کسی که خمیر را چانه می کند

چاووش-کسی که به هنگام رفتن زایر به زیارت اشعار مناسب می خواند
آبِ بسته(شیشه، بلور، یخ، برف)

تاب-کجی چشم- طاقت و تحمل

خرچه-در مقام توهین به بچه می گویند
حرز جواد-دعایی منسوب به جواد امام محمد تقی

 

 
 

زیر مهمیز کشیدن-به کار سخت واداشتن و بهره برداری کردن

دلخوری-گله-شکایت-اوقات تلخی

اما(اشکال‌تراشی، ایجاد شبهه)

دوا شور-شستن فرش با نوعی دوای جلا دهنده

بی نور-بی عرضه-بی مصرف-کسی که به دوستان کمکی نکند

حالی کردن-فهماندن

چشم کار کردن-دیدن

بازیگر-هنرپیشه ی سینما و تئاتر

خاک بر سر-توسری خورده-داغ دیده-بدبخت

پیشاب-ادرار

آن سرش ناپیدا بودن-برای نشان دادن حد کمال و مبالغه به‌کار می‌رود

دو پا در یک کفش کردن-سماجت و اصرار کردن

ذِله شدن-ذله آمدن

از بن دندان-از ته دل-با میل و رغبت

جزغاله شدن-سخت سوختن-زغال شدن

این خط و این نشان-عبارتی تهدیدگونه برای منع کسی از چیزی یا انجام کاری-نگویی که نگفتم.

چشمه چشمه-سوراخ سوراخ-مشبک

 

انگشت عسلی به‌دیوار کشیدن-هنگامه بر پا کردن-مردم را متوجه‌ی جایی کردن

بفهمی نفهمی-مختصر-کم-نامحسوس-تااندازه ای

رج بستن-به ردیف کردن-دسته کردن

چله گرفتن-نگا. چله داری کردن

زنده باد مرده باد-جار و جنجال سیاسی-تظاهرات سیاسی-شعارهای موافق و مخالف دادن

آی زکی(در مقام ریشخند و تحقیر گفته می‌شود)

جدول کشی-خط کشی و شبکه بندی

الحق(به‌راستی، حقیقتن)

دُم کلفت-پول دار-مقتدر

آب دندان خوردن(حسرت خوردن)

استخوان‌دار(محکم، بااراده)

چاشت-صبحانه-ناشتایی

افتادن توی هچل(گرفتار دردسر و ناراحتی شدن)

دماغ سوخته-خجالت زده-شکست خورده

چُرتی-اهل چرت زدن-ضعیف-مردنی

درویش کردن چشم ها-نادیده انگاشتن-نگاه نکردن
جیم الف جا-آدم ریزه میزه

درد گرفتن دل از اسهال

حرف کسی را با شکر بریدن-انتقاد مودبانه از کسی که سخن آدم را قطع می کند
خوش رقصی کردن-چاپلوسی کردن-خود شیرینی کردن

توی پیاز خوابانیدن-برای فرصت لازم نگاه داشتن

پهلو گرفتن کشتی-به ساحل رسیدن و ایستادن کشتی

پیداش کردن-کسی را یافتن-گیر آوردن
خر لنگ خود را به منزل رساندن-با وجود سختی کار را به پایان رساندن
تکان نخوردن آب از آب- آب از آب تکان نخوردن

پیزه شُل-آن که شکمش روان باشد-ضعیف-سست

چال افتادن-گود شدن

رقصاندن بز-هر دم بهانه گرفتن
از خود در آوردن(دروغ‌پردازی کردن)
بد خط-کسی که ناخوانا می نویسد
دسته-ساعت دوازده
جنس بد بیخ ریش صاحبش-کالای بد به فروشنده اش باز می گردد

آقایی فرمودن-لطف کردن-محبت کردن

چاره ساز-خداوند

از چشم کسی برق پریدن(شدت ضربه‌ای را که به کسی وارد شده است نشان می‌دهد)

دو رگه-از دو نژاد محتلف
اجل‌برگشته-کسی که مرگ به‌سراغش آمده

آخرین تیر ترکش-آخرین تدبیر

 

خاصه خرجی کردن-استثتا کذاشتن-تبعیض قایل شدن

چشم و چار کسی را درآوردن-بک کسی کینه ورزیدن
خوش پوش-شیک پوش-آن که همواره لباس تمیز و برازنده می پوشد

پیش قسط-پرداختِ پیش از آغاز قسط بندی

خوش انصاف-با انصاف-منصف
دهان کسی بوی شیر دادن-با وجود کوچکی کار بزرگ کردن و نتوانستن

پینه بستن-سخت شدن پوست کف دست و پا

آبگوشتی-بی‌ارزش-پیش پا افتاده
زبان کوچک-گوشت زبان شکل آویخته در حلق
آلنگ دولنگ(چیزهای بی‌هوده‌ای که به‌عنوان زینت به چیزی می‌آویزند)

چَپَل-چَپَل کسی که خود را به چیزهای ناشایست آلوده کند-نکبتی

جُنگ-کتابی که نوشته های گوناگون از نویسندگان گوناگون در آن باشد

دلخور شدن-گله مند شدن-ناراضی شدن

رد دادن-به غفلت کسی یا چیزی را از زیر دست رد کردن-صرف نظر کردن

دست ننه ات درد نکند-به تمسخر به کسی که کار نادرست کرده است می گویند

دل گرفتن-غمگین شدن-متاثر شدن

خاک پای کسی بودن-ذلیل کسی بودن-مرید کسی بودن
پاشنه ی دهان را کشیدن-دشنام فراوان دادن
آب لمبو-چلانده‌شده-فشرده

تو هفت آسمان یک ستاره نداشتن-در نهایت فقر و تنگدستی بودن

فال بد زدن

پابوسی-زیارت

از زبان افتادن(لال شدن)

بوق سحر-نزدیک صبح-سحرگاهان

خدا نگهدار-خدا حافظ

پر آب و تاب-به تفصیل-با اوصاف بسیار

زیادی-اضافی-بی مصرف-خارج از حد

زبان ریختن-سر و زبان داشتن-با چرب زبانی و شیرین سخنی کار خود را کردن

بابا شمل-لوطی-داش مشدی
 

بُرد-قدرت پرتاب-پیروزی بر حریف

باز و بسته ی امام هشتم بودن-نیروی و قدرت خود را مدیون نظر مساعد امام هشتم بودن
تف انداختن-تف کردن-سخت اظهار نفرت کردن

تلیت-نان خیسانده در غذای آبکی

از زیر کار در رفتن(تن زدن و نپذیرفتن کاری، کار را جدی نگرفتن)

چاسان فاسان-آرایش-بزک
باز شدن نیش کسی-تبسم کردن از روی خوشحالی و خوشوقتی

ذباله دانی-هر مکان کثیف-بی نظم و بی ارزش

الم‌شنگه(هیاهو، آشوب، جنجال، داد و قال)

خانوار-مجموع اعضای یک خانواده

آجیل دادن(رشوه دادن، حق و حساب دادن)

باریک شدن-دقت کردن-در بحر چیزی رفتن

دررفتگی-حالت در رفته-از بند بیرون آمدن استخوان

 

حساب حاج هادی زغالی-حساب ساختگی

دهل کسی را زدن-کسی را از کار برکنار کردن

زبان به دهان نگرفتن-پیوسته گریه کردن-آرام نگرفتن

بد چشم-شور چشم-آن که چشم زخم برساند-مردی که به زنان نامحرم با شهوت بنگرد
جاصابونی-ظرفی که صابون را در آن می گذارند

زیپ دهن را کشیدن-حرف نزدن-دهان را بستن

استخوان خرد (نرم) کردن(با رنج و زحمت بسیار چیزی به‌دست آوردن، دود چراغ خوردن)

بیا و برو-دم و دستگاه-قدرت و حشمت

با دست و پا-آدم زرنگ

آفتابه‌دزد-دزدی که به ربودن چیزهای بی‌ارزش بسنده می‌کند

در دل آمدن-به دل برات شدن-به خاطر خطور کردن-احساس واقعه ای خوب یا بد کردن

آب شیراز-شراب

دستی پس، دستی پیش-سخت تهی دست-بی چیز

خِس خِس-صدای تنفس کسی که نفس تنگی دارد

تخت سینه-وسط سینه

حاجی-به زیارت مکه رفته-نوعی خطاب عام

رو به راه شدن-آماده و مهیا شدن

دانه دانه-یک یک

جز جگر زده-نفرینی است به معنی دل سوخته بر اثر اندوه و مصیبت-گرفتار به بلا

زرشک-لفظی است مانند زکی که به هنگام باور نکردن و رد کردن حرف طرف گفته می شود
زحمت دادن-اسباب زحمت شدن-کنایه از شوهر زنی بودن

تو جیبی-پول مختصری برای برخی هزینه های روزانه

تازه وارد-کسی که تازه وارد شده است

 
از گردۀ کسی کار کشیدن(کسی را به سود خود بی‌رحمانه به کار واداشتن)

زبان بسته-برای تحقیر به آدم های بی عرضه یا کم آزار گفته می شود

خدا گرفته-بدبخت شده-به عذاب خدا گرفتار شده

افتاده(فروتن، متواضع)

حساب کردن-پرداختن خرج

دست فروش-دوره گردی که کالای خود را روی دست انداخته و می فروشد

جَر-پیچ و خم راه

از حال رفتن-بی‌حال شدن-غش کردن

از خوشحالی در پوست نگنجیدن-از شادی سر از پا نشناختن
ریزه کردن-خرد خرد کردن-قطعه قطعه کردن

بالای چیزی پول دادن-برای چیزی پول خرج کردن

تخته پِهِن-پهن خشک شده که برای خوابیدن زیر حیوانات می گذارند

 

دلمه-لخته-منعقد-سفت شده

بند شدن در جایی-قرار یافتن-ساکن شدن-آرام گرفتن

آخر و عاقبت(نتیجه‌ی خوب)

چیزی را به کسی زهرمار کردن-مانع از لذت بردن از چیزی شدن
ته دار-پایه دار

اجل معلق(مرگ ناگهانی)

دَم پهن-نوعی انبر دست که نوک پهن دارد

تو هچل افتادن-به دردسر افتادن-دچار مشکل شدن

حسرت-آرزوی سخت-خواهش بزرگ

 
بی نمک-نچسب-لوس-ننر-بد ریخت-بدون ملاحت

رو آوردن-مراجعه کردن-دست به دامن شدن-پناه جستن
آستین از چشم برداشتن(آشکارا گریستن)
بازار پسند-مورد پسند خریدار و فروشنده-قابل فروش
آتشی شدن(از کوره در رفتن)

چشته خور کردن کسی-کسی را از لطف خود بهره مند کردن

حساب کهنه-نگا. حساب سوخته

 

به تخته زدن-در مقام تعریف و چشم نخوردن کسی بکار می برند

به دندان کشیدن-خون دل خوردن-کاری پر زحمت انجام دادن

آجیل مشکل‌گشا-آجیلی که برای گشایش کار می‌خرند و بین مردم متدین پخش می‌کنند

ترق و تروق-سر و صدای به هم خوردن دو یا چند چیز

 

از ریخت افتادن-تناسب خود را از دست دادن-بی‌جلا و جلوه شدن

زبان خود را گاز گرفتن-از گفتن سخن نا به جا پشیمان شدن-از سخن گفتن خودداری کردن

تُف به دهن-حیرت زده

آب و تاب(تکلف، لفت و لعاب، تفصیل)

از حال رفتن-بی‌حال شدن-غش کردن

آدم بگو بخند-شیرین‌زبان و بذله‌گو

به قوزک پای کسی نرسیدن-در برابر کسی بسیار حقیر و ناچیز یودن
پُکیدن-ترکیدن

زبان کوچک-گوشت زبان شکل آویخته در حلق

با رنج و زحمت بسیار چیزی به‌دست آوردن

ته نشین شدن-رسوب کردن
دلال محبت-پا انداز-خانم بیار

آبشان از یک جوی نرفتن-همداستان شدنشان ممکن نبودن-با هم نساختن

 

جوخه-کوچک ترین یگان نظامی شامل هشت نفر

از آب روغن گرفتن-از هر اتفاقی بهره برداشتن
افتادن به گردن کسی-به کسی تحمیل شدن

از دولت سر-به لطف کسی-از برکت وجود کسی

خر چسونه-در مقام تحقیر به شخص خقیر و ناقابل می گویند-نام حشره ای است

پا بر چین رفتن-آهسته و آرام با نوک پا رفتن

ادب‌خانه(مستراح، طهارت‌خانه)
دده مطبخی-آدم کثیف و بد بو

ترکیدن دل-از چیزی سخت ترسیدن

دل کسی تو ریختن-دچار دلهره ی ناگهانی شدن-وحشت کردن

ترور کردن-کشتن به دلیل سیاسی

ترتیب اثر دادن-به حساب آوردن-اهمیت دادن

پینه بستن-سخت شدن پوست کف دست و پا

تنگاب آمدن-به جان آمدن

 

آب به آب شدن-تغییر آب و هوا دادن-بهبود یافتن به سبب سفر

تله کاشتن پیش پای کسی-به کسی کلک زدن-کسی را گیر انداختن

از پا درآمدن(افتادن، سخت خسته و درمانده شدن)

 

بِر و بِر-زُل-نگاه یکریز

جیب کسی را خالی کردن-پول های کسی را ربودن
دمه گیر-خفه کننده-نفس گیر

 
حبه-پاره ی شکسته از قند یا نبات
خوشا به حال ماهی-خیلی تشنه ام

پس گردنی-زدن با کف دست به پشت گردن کسی

راست راستی-حقیقتن-واقعن
تق تق کردن-آواز برخورد پیاپی دو چیز به یکدیگر

از حال رفتن-بی‌حال شدن-غش کردن

زردنبو-زردمبو

آبدست(ماهر، استاد)

تلو تلو-حرکت به چپ و راست در حین راه رفتن بر اثر سستی

اجابت کردن معده-قضای حاجت

رقاصی-کارهای بی هوده و سبک

آدم سر به راه(شخص خوب و نجیب، کسی که مزاحم دیگران نیست)

دار و ندار-کل دارایی-تمام هستی

چاخان کردن-دروغ گغتن-چُسی آمدن

بند کردن به کسی-به پر و پای کسی پیچیدن-پیله کردن به کسی

ریشه کردن-قوام یافتن-جایگیر شدن-مستحکم شدن وضع

از کسی رودست خوردن(از کسی فریب خوردن)

 

چوروک افتادن-چین پیداکردن چیزی

 
پرت کردن حواس-حواس را از اصل موضوع منحرف کردن

 
 

خورد دادن-درخیاطی کم کم قسمت اضافی را از بین بردن-به زور به کسی خوراندن

رنگ-حیله-نقشه-تدبیر

بند کردن-محکم کردن

پیش کرایه-کرایه ای که در مبدا پرداخت می شود

زینه-پله

اسیر خاک(مرده، تن‌پرور)

خنده ی قبا سوختگی-خنده ای که برای پنهان کردن خشم و کینه می کنند

چشم چشم را ندیدن-سخت تاریک بودن

اقبال کسی به برج ریق بودن(بداقبال بودن)

دست به سر کردن کسی-کسی را به بهانه ای برای انجام کاری بیرون فرستادن-کسی را رد کردن

خوش حرکت-خوش رفتار-طناز
خواب به سر شدن-نگا. خواب به خواب شدن
خنده ی قبا سوختگی-خنده ای که برای پنهان کردن خشم و کینه می کنند

آویزان کسی شدن-طفیلی کسی شدن

چینه کشیدن-ساختن دیوار گلی

روکش درکش کردن-ساخت و پاخت کردن

ریش سفید-مرد سالخورده و محترم

خاله رورو-زنی که به علت چاقی یا آبستنی به زحمت راه می رود
زیر سایه ی کسی بودن-در پناه کسی بودن-از پشتیبانی کسی برخوردار بودن

پول سیاه-سکه ای از نیکل و مس

تشریک مساعی-با کسی همکاری کردن

جبهه-میدان جنگ

جغ جغ-صدای به هم خوردن چند چیز-صدای همهمه

تسمه از کدوی کسی بیرون کشیدن-پاپیچ نشدن-دست برداشتن

دلگرمی-اطمینان خاطر-امیدواری
حشری-شهوت ران-پر شهوت

برده خورده-ملاحظه-پروا

از کوره در رفتن(به خشم آمدن، آتشی شدن، از جا در رفتن)

رو افتادن-علنی شدن-آشکار شدن
آل آروادی-زن سخت بی‌حیا و بد‌رفتار

چاق شدن قال-گرم شدن دعوا-اوج گرفتن بگو و مگو

دور کسی گشتن-قربان صدقه ی کسی رفتن

 
از صرافت چیزی افتادن-از انجام کاری منصرف شدن

 

چشم و دل سیر-کسی که به مال و منال دنیا بی اعتنا است

چاخان کردن-دروغ گغتن-چُسی آمدن

ایراد بنی‌اسرائیلی-بهانه‎های بی‌خود و بی‌جهت

دل-معده

به تنگ آوردن-به ستوه آوردن-خسته کردن

راست و حسینی-رو راست-بی شیله پیله
جِز-صدای تماس آب با آتش-صدای تف دادن چیزی در روغن

آدم بی‌خود(بی‌شخصیت و بی‌معنی)